tag:blogger.com,1999:blog-39094629741936617502023-11-16T05:02:20.248-08:00Kuchnia Śląskaznakomite przepisy z kuchni śląskiej i spoza regionuilka_86http://www.blogger.com/profile/12704816758795764680noreply@blogger.comBlogger3125tag:blogger.com,1999:blog-3909462974193661750.post-7763623934617831402010-12-13T06:48:00.000-08:002010-12-13T06:48:33.195-08:00Karminadle<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJE3FbwZKTpm432UkMlyEL56RiSffK-6bIVA4dBtLdvxx6MhrDf_63XPO0Lodh99nbvPXLobnIhLfW5kJjH5lEOBEC-6piDAl2g0iJdLsmmPtTrrxSwmHFpuL3sGuMKrVNiRGXUWECh8IG/s1600/karmindle2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"></a><span style="font-size: small;"><br />
<a href="http://www.blogger.com/goog_1358408398"> </a><br />
</span><br />
<div style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjeqh5QwOGy3UIGqHp7M44hWyUhrk45IN2trIcGPORnTjreEuXXMsOhvlxjND8zyfS5vJbD_28-u32CjbmzqeSNrxFNIFiZNHc3y8iOCTs1cCO09kh5pM9F4FRL0wBg4bhetjpMg6HWLLRC/s1600/karmindle.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="228" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjeqh5QwOGy3UIGqHp7M44hWyUhrk45IN2trIcGPORnTjreEuXXMsOhvlxjND8zyfS5vJbD_28-u32CjbmzqeSNrxFNIFiZNHc3y8iOCTs1cCO09kh5pM9F4FRL0wBg4bhetjpMg6HWLLRC/s320/karmindle.jpg" width="320" /></a><span style="font-size: small;"><b>Karminadle</b> to potrawa kuchni górnośląskiej. Są to kotlety mielone przygotowywane z mięsa wieprzowego, wieprzowo-wołowego ale również dawniej z króliczego, ponieważ na Górnym Śląsku był powszechny chów królików. Istnieje też wersja przygotowywana z mięsa wieprzowego i śledzi, właśnie ta wersja to tradycyjny karminadel górnośląski. </span><br />
<span style="font-size: small;">Karminadle w przeszłości były daniem odświętnym, obecnie stały się potrawą podawaną w tygodniu. Pokrojone na plastry spożywane są również na zimno jako obłożenie kanapek z chleba lub bułek.</span><br />
<span style="font-size: small;">Inna spotykana nazwa karminadli to karbinadle.</span><span style="font-size: small;"> </span><br />
<span style="font-size: small;"><br />
</span><br />
<span style="font-size: small;"><br />
</span><br />
<span style="font-size: small;"><br />
</span><br />
<span style="font-size: small;"><b>Karminadle (kotlety mielone):</b></span><br />
<div style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;"><span style="text-decoration: underline;"><br />
</span></span></span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;"><span style="text-decoration: underline;">Składniki:</span></span></span></div><ul><li style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;">40dkg mięsa mielonego (wieprzowo-wołowego)</span></span></li>
<li style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;"> bułka</span></span></li>
<li style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;">cebula</span></span></li>
<li style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;">posiekana natka pietruszki</span></span></li>
<li style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;">sól</span></span></li>
<li style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;">pieprz</span></span></li>
<li style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;">tarta bułka</span></span></li>
<li style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;">tłuszcz do smażenia</span></span></li>
</ul><div style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;"><br />
</span></span></div><div style="text-align: center;"><span style="color: black;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;">Mięso wymieszać z namoczoną bułką, surowym jajkiem,posiekaną zieleniną, drobno posiekaną cebulą. Doprawić do smaku solą,pieprzem. Dobrze wyrobić na jednolitą masę. Z masy mięsnej formować kotleciki. Na patelni rozgrzać tłuszcz (olej) i smażyć jak, aż ładnie się zrumienią. </span></span></span></div><div style="text-align: center;"><span style="color: black;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;">Można podać z ziemniakami i buraczkami.</span></span></span></div><div><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;"><br />
</span></span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: book antiqua,palatino;">Smacznego! :)</span></span></div><br />
<span style="font-size: small;"><br style="color: black;" /></span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJE3FbwZKTpm432UkMlyEL56RiSffK-6bIVA4dBtLdvxx6MhrDf_63XPO0Lodh99nbvPXLobnIhLfW5kJjH5lEOBEC-6piDAl2g0iJdLsmmPtTrrxSwmHFpuL3sGuMKrVNiRGXUWECh8IG/s1600/karmindle2.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJE3FbwZKTpm432UkMlyEL56RiSffK-6bIVA4dBtLdvxx6MhrDf_63XPO0Lodh99nbvPXLobnIhLfW5kJjH5lEOBEC-6piDAl2g0iJdLsmmPtTrrxSwmHFpuL3sGuMKrVNiRGXUWECh8IG/s320/karmindle2.jpg" width="320" /></a><br style="color: black;" /><span style="font-size: small;"><br style="color: black;" /></span><br />
<span style="font-size: small;">A poniżej trochę o śląskich strojach, kuchni, budownictwie itp. :)) </span> </div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCUp7qG6BiYC-Pd1zv-6s6WX94E5TJzRCdkK3y-DJI-YcIjI5OgKBMNBs8sNBVu_Wki61-ZmWCHBOZ0YVLkITg6kYMdruGuQPFBi1KPJjaCuXFCIxyuS6C466YmI1RNMmqf8grEwxfS_sP/s1600/slask-duzy1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCUp7qG6BiYC-Pd1zv-6s6WX94E5TJzRCdkK3y-DJI-YcIjI5OgKBMNBs8sNBVu_Wki61-ZmWCHBOZ0YVLkITg6kYMdruGuQPFBi1KPJjaCuXFCIxyuS6C466YmI1RNMmqf8grEwxfS_sP/s1600/slask-duzy1.jpg" /></a> </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieMw16J_YNeQkfqEH9Iwq1z0jyjzmLWuJXw8oPilKb3EW9LvDxafHn-jP9lF0r1a6vXLt1izCFeMEZeJbF7X-O1Q9_cOEIbpsetOwhI4xlEeyB9hsQdTQyFx-hhVi2jbD-znS7pC2_LMX6/s1600/slask-duzy2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieMw16J_YNeQkfqEH9Iwq1z0jyjzmLWuJXw8oPilKb3EW9LvDxafHn-jP9lF0r1a6vXLt1izCFeMEZeJbF7X-O1Q9_cOEIbpsetOwhI4xlEeyB9hsQdTQyFx-hhVi2jbD-znS7pC2_LMX6/s1600/slask-duzy2.jpg" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9XGinXaCZ4i2gvI3zV0E23p-Z4nv-3Qj5XIBGva9P88DVAyGjuBTBjMRcYPJqxIUGFOE5cnikrOj9Mi_hp2tY9uNWTreDLxb69Jl4bIj_EL45IIsWdST6vmdYCg5MCy5UUAkUDx0pxWrh/s1600/slask-duzy3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9XGinXaCZ4i2gvI3zV0E23p-Z4nv-3Qj5XIBGva9P88DVAyGjuBTBjMRcYPJqxIUGFOE5cnikrOj9Mi_hp2tY9uNWTreDLxb69Jl4bIj_EL45IIsWdST6vmdYCg5MCy5UUAkUDx0pxWrh/s1600/slask-duzy3.jpg" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br />
</div><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjjOkzAE_N0FtJdwSS8rJxHFRwDfP_TmqFxhyF7afqW7EwHxyzkLbjM5jRqKZJCuE4BFTHGuKuBdAhqS7gjgbxL12RR4rnWiaVu23LbbRtAiTBYotrhQsgDTkIcXJRTGZqo2lbWZrgFJdJ/s1600/slask-duzy4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjjOkzAE_N0FtJdwSS8rJxHFRwDfP_TmqFxhyF7afqW7EwHxyzkLbjM5jRqKZJCuE4BFTHGuKuBdAhqS7gjgbxL12RR4rnWiaVu23LbbRtAiTBYotrhQsgDTkIcXJRTGZqo2lbWZrgFJdJ/s1600/slask-duzy4.jpg" /></a><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div>ilka_86http://www.blogger.com/profile/12704816758795764680noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-3909462974193661750.post-13298065162604010202010-11-19T10:47:00.000-08:002010-11-22T06:29:23.521-08:00Kluski śląskie (Gůmiklyjzy) i ŚLUNSKO GODKA<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsNHNOxaY7czYkPVDTcJmvfmMHrSQeKTwaAG53YGqk4nkryEMqmkRFiDBmSdth9JfXCogliBrAVX52agBrTQqU9tgliy6ihqqhBzw9tqmtbfILdlQaGdWHMkl2ij_7k9dRlYw7O8e1c34b/s1600/kluski+slaskie1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsNHNOxaY7czYkPVDTcJmvfmMHrSQeKTwaAG53YGqk4nkryEMqmkRFiDBmSdth9JfXCogliBrAVX52agBrTQqU9tgliy6ihqqhBzw9tqmtbfILdlQaGdWHMkl2ij_7k9dRlYw7O8e1c34b/s320/kluski+slaskie1.jpg" width="320" /></a></div><div style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: center;"></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><b>Kluski śląskie</b><span style="background-color: white;"> (ze śląskiego - </span><b><span style="background-color: white;"></span>gůmiklyjzy</b><span style="background-color: white;">) stanowią rodzaj klusek ziemniaczanych przygotowanych z ugotowanych ziemniaków połączonych w stosunku 4:1 z mąką </span>ziemniaczaną<span style="background-color: white;">, formowane w kulki z wgłębieniem, gotowane w osolonym wrzątku. Podaje się je jako dodatek do dań mięsnych z sosem (często z <b>roladą śląską</b> bądź <b>kotletem schabowym</b>) lub jako danie podstawowe, okraszone stopioną słoniną. Są popularną potrawą na Górnym Śląsku. </span></span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><span style="background-color: white;">Natomiast na Śląsku Cieszyńskim istnieją dwie formy dania. Jedną są <b>kluski białe</b> przygotowane tylko z gotowanych ziemniaków i mąki. Druga forma to natomiast <b>kluski czarne</b></span><span style="background-color: white;">, gdzie do ziemniaków gotowanych i mąki dodaje się jeszcze w 1/3 surowych ziemniaków przetartych na masę </span>ziemniaczaną<span style="background-color: white;">.</span></span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;">Kluski śląskie to jedno z moich ulubionych dań:) Bardzo często goszczą w Menu mojej rodziny.</span><br />
<span style="font-size: small;">Nie znam nikogo, kto by ich nie lubił. Za to znam kilka osób, które wprost uwielbiają te kluseczki i nie wyobrażają sobie niedzielnego obiadku bez ich obecności na talerzu;)</span><br />
<span style="font-size: small;">Najbardziej smakują malutkie kluseczki polane sosem pieczarkowym z wyczuwalnymi ich kawałkami, bądź z ciemnym sosem pieczeniowym. </span><br />
<span style="font-size: small;">Przepis jest dziecinnie prosty, więc każdy poradzi sobie z nim bez najmniejszych problemów.</span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"> </span><span style="font-size: small;"><span style="background-color: white;"><br />
</span></span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><b>Przepis na KLUSKI ŚLĄSKIE</b></span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><br />
</span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><span style="background-color: white;"> </span></span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"></div><div class="separator" style="background-color: white; clear: both; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhs3brZUfqb5h9tbWDkWZ2Fc_oKaVz3ofYhES1ry6XVZo37LCP-aSjNyHZPZWsOGkQDiPv_T9wzCQLy1ysTCJhBrBpjsBt39Wot2il5zMotu7Q2ew73FlocgzIQpEp57q0Dn24LAUY6k716/s1600/kluski+slaskie2.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><br />
</a></span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjOaReu0Z80wnE9B4pZEyb0b5RZTXAe10vJO8GkIha3bC70DlOwFXE8cmt2lv9NLjog0gjOQaLIpoMTsF_8BDpMqeYq9Mv_QHbnMYbupH29O4jWEBIGT7h7u_hePPa9mxBiT7TRf0sKazNZ/s1600/kluski+slaskie+surowe.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjOaReu0Z80wnE9B4pZEyb0b5RZTXAe10vJO8GkIha3bC70DlOwFXE8cmt2lv9NLjog0gjOQaLIpoMTsF_8BDpMqeYq9Mv_QHbnMYbupH29O4jWEBIGT7h7u_hePPa9mxBiT7TRf0sKazNZ/s320/kluski+slaskie+surowe.jpg" width="320" /></a><span style="font-size: small;"><span style="background-color: white;"><u>Składniki:</u></span></span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><ul><li><span style="font-size: small;">ugotowane ziemniaki - ilość dowolna</span></li>
<li><span style="font-size: small;">mąka ziemniaczana</span></li>
<li><span style="font-size: small;"> jajko</span></li>
<li><span style="font-size: small;">oliwa</span></li>
<li><span style="font-size: small;">sól</span></li>
</ul><span style="font-size: small;"><br />
</span> <span style="font-size: small;">Ugotowane ziemniaki przecisnąć przez praskę i przełożyć do miski. Uklepać je w naczyniu, aby ich powierzchnia była równa. Nożem podzielić ziemniaki na równe cztery części - ćwiartkę masy wyjąć i odłożyć na talerzyk. W wolne miejsce po ćwiartce ziemniaków wsypać tyle mąki ziemniaczanej, aby powierzchnia ziemniaków znów była równa. Do miski z powrotem włożyć wyjętą ćwiartkę ziemniaków i jajko. Wyrobić wszystko na gładkie ciasto.<br />
Ręce zwilżyć zimną wodą, odrywać po kawałeczku ciasta, formować z niego kulki wielkości orzecha włoskiego, w środku każdej kulki zrobić palcem zagłębienie - dziurkę. Kluski wrzucać do osolonej, wrzącej wody (można dodać troszkę oliwy, aby kluseczki się nie zlepiały). Gotować dwie minuty. Wyjąć, osączyć, wkładać na talerze. Podawać z sosem pieczarkowym lub polane stopioną słoninką i skwareczkami.</span><br />
<span style="font-size: small;"><br />
</span><br />
<span style="font-size: small;">Smacznego! :)</span><br />
<br />
<span style="font-size: small;"></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhs3brZUfqb5h9tbWDkWZ2Fc_oKaVz3ofYhES1ry6XVZo37LCP-aSjNyHZPZWsOGkQDiPv_T9wzCQLy1ysTCJhBrBpjsBt39Wot2il5zMotu7Q2ew73FlocgzIQpEp57q0Dn24LAUY6k716/s1600/kluski+slaskie2.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhs3brZUfqb5h9tbWDkWZ2Fc_oKaVz3ofYhES1ry6XVZo37LCP-aSjNyHZPZWsOGkQDiPv_T9wzCQLy1ysTCJhBrBpjsBt39Wot2il5zMotu7Q2ew73FlocgzIQpEp57q0Dn24LAUY6k716/s320/kluski+slaskie2.jpg" width="320" /></a></div><span style="font-size: small;"></span><br />
<br />
Językiem domowym ponad 56 tysięcy mieszkańców naszego województwa jest śląski. <br />
<span style="font-size: small;">Dyskusyjna jest kwestia statusu mowy śląskiej. W publikacjach językoznawczych <b><i>ślunsko godka</i></b> uznawana jest za dialekt języka polskiego. </span><span style="font-size: small;">W polskiej literaturze naukowej dominuje pogląd, że etnolekt śląski jest zespołem gwar lub dialektów w ramach języka polskiego<sup>.</sup></span><br />
<span style="font-size: small;">Określenia "dialekt śląski" używa też współczesna oficjalna śląska istytucja kulturalno-samorządowa Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego.</span><br />
<span style="font-size: small;"><span style="background-color: white;"> </span></span><br />
<span style="font-size: small;"><b>Etnolekt śląski</b> to zespół gwar śląskich, być może łączących się w kilka dialektów, którym posługuje się rdzenna ludność Górnego Śląska oraz reliktowo część ludności Dolnego Śląska. Na kształtowanie się słownictwa etnolektu miały wpływ zapożyczenia z języków: literackiego polskiego, czeskiego (szczególnie z morawskiego, funkcjonującego dawniej jako odrębny język), niemieckiego (najczęściej z germańskiego dialektu śląskiego) oraz częściowo słowackiego. W mowie tej przeważa źródłosłów słowiański. Znaczna część wyrażeń bliższa jest językowi staropolskiemu niż współczesnej polszczyźnie.</span><br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-T24aCFQrC-EzEN7on_OFqVp6UjFOrVmfiLgW43yA1nX6F1BDpDT30FljagvYLI4q5fwyQ-FrXWAbLrpYtwLhyphenhyphenZVmZOYjLaBD1_80kRzPtiU5IR88sFxgxZn8Y8srNtg1LiBZr6IqgfwS/s1600/kluski+slaskie+ze+schabem.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-T24aCFQrC-EzEN7on_OFqVp6UjFOrVmfiLgW43yA1nX6F1BDpDT30FljagvYLI4q5fwyQ-FrXWAbLrpYtwLhyphenhyphenZVmZOYjLaBD1_80kRzPtiU5IR88sFxgxZn8Y8srNtg1LiBZr6IqgfwS/s320/kluski+slaskie+ze+schabem.jpg" width="320" /></a></div><br />
<br />
<b>Kilka faktów</b>:<br />
<br />
<i> 2002 rok</i>... w Narodowym Spisie Powszechnym ponad 56 tys. osób zadeklarowało język śląski jako domowy. <br />
<br />
<i> 2007 rok</i>... 18 lipca Biblioteka Kongresu USA wpisała język śląski w rejestr języków świata. Został on też zarejestrowany w Międzynarodowej Organizacji Językowej, gdzie przydzielono mu kod ISO: "szl", Odbyło się pierwsze internetowe Ogólnopolskie Dyktando Języka Śląskiego, a szóstego września 23 posłów zgłosiło projekt ustawy ustanawiającej dla języka śląskiego status języka regionalnego. <br />
<br />
<i> 2008 rok... </i>30 czerwca - wielka konferencja poświęcona językowi śląskiemu pod patronatem wicemarszałek Senatu Krystyny Bochenek i wojewody Zygmunta Łukaszczyka i podjęcie próby kodyfikacji języka. <span style="font-size: small;"></span><br />
<span style="font-size: small;"><br />
</span><br />
<u>Czy śląski jest językiem? </u><br />
Nie. To "mowa", "etnolekt". Status śląszczyzny nie jest jasny. Niektórzy nazywają ją gwarą, dialektem, niektórzy językiem. <br />
<u><br />
A może stać się językiem? </u><br />
Tak. Jeżeli regionalny język śląski wpisalibyśmy do dokumentów ratyfikacyjnych Europejskiej Karty Języków Mniejszościowych i Regionalnych lub gdyby śląski język regionalny znalazł się w polskiej Ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, to wtedy śląszczyzna, etnolekt śląski, bądź mowa polska stałaby się językiem. <br />
Nie ma argumentów językoznawczych za tym byśmy jakąś mowę uznawali za język lub dialekt. Nie da się pokazać jak dużo cech różniących musi wystąpić między językiem narodowym a mową aspirującą do roli języka, by za tokowy go uznawać. Między kaszubskim i ogólnopolskim, między śląskim i ogólnopolskim różnic jest więcej niż między serbskim a chorwackim, a serbski i chorwacki zostały uznane za odrębne języki narodowe, państwowe, bo taką decyzję podjęły parlamenty obu państw. <br />
<u><br />
Kaszubski jest już językiem. </u><br />
Językoznawcy dość długo "kłócili się" o status kaszubszczyzny, czy to dialekt, czy język. Językoznawcy niemieccy i amerykańscy ciągle mówili, że to język, a niektórzy polscy naukowcy uznawali mowę Kaszubów za dialekt.<br />
<u><br />
A może śląski to język wymierający? </u><br />
Tysiące osób mówią po śląsku, a niektóre nigdy nie nauczyły się polszczyzny ogólnej. Nie jest to więc ożywianie języka, ale próba jego usankcjonowania. Najpierw trzeba jednak skodyfikować pisownię. <br />
<br />
<u>Ile mamy odmian śląskiego? </u><br />
Trzy podstawowe: cieszyńską, opolską i górnośląską, choć tej ostatniej nazwie wielu historyków się sprzeciwia. <br />
<br />
<u>Kaszubi swoją literaturę mają bogatą, a my? </u><br />
Dużą rolę popularyzatorską odegrał Marek Szołtysek. Powstaje też mnóstwo amatorskich słowników, prób powieści i opowiadań, jak "Klachula Cila". Śląszczyzna zaczyna wchodzić do kultury wysokiej. Rewelacją jest "Cholonek", przetłumaczony z niemieckiego na polski w wydaniu książkowym, a potem na śląski dla teatru. Do tego trzeba dodać sztukę "Polterabend" napisaną po śląsku przez absolwenta naszego Uniwersytetu. <br />
<br />
<span style="font-size: small;">Aby dowiedzieć się więcej o śląskim dialekcie zajrzyj <a href="http://www.poznaj.slask.pl/jezyk-slaski.php">tu</a>, <a href="http://pl.wikipedia.org/wiki/Etnolekt_%C5%9Bl%C4%85ski">tu</a> i <a href="http://gornyslask.wordpress.com/2008/06/30/slasko-godka-%E2%80%93-jeszcze-gwara-czy-jednak-juz-jezyk/">tu </a>oraz <a href="http://katowice.naszemiasto.pl/archiwum/1718184,slaski-wsrod-jezykow-swiata,id,t.html">tu.</a></span><br />
<span style="font-size: small;"> </span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><span style="background-color: white;"> </span></span><span style="font-size: small;">Co jakiś czas będę przestawiać po kilka śląskich słów, które funkcjonują w różnych częściach Górnego Śląska. </span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><br />
</span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><span style="background-color: white;"> </span></span><span style="font-size: small;"><b><u>ŚLŮNSKO GODKA </u></b></span><span style="font-size: small;"><br />
</span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;">Śląskie dialekty są w użyciu także na terenach (Ostrawa), które nigdy nie były bezpośrednio pod wpływem standardowego języka polskiego. Jest to kolejny argument świadczący o odrębności Górnośląskich dialektów względem sąsiednich obszarów językowych.</span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><span style="background-color: white;"><br />
</span></span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><span style="background-color: white;">Kilka słów, które warto znać wybierając się na Śląską Ziemię:)</span></span></div><div style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><span style="font-size: small;"><br />
</span></div><div style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: left;"><table border="0" style="background-color: white; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 0px; margin-right: auto; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;" valign="top" width="21%"><span style="font-size: small;"><br />
</span></td><td style="text-align: center;" valign="top" width="79%"><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>BERKMŮN </b>- GÓRNIK </span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>GRUBA</b> - KOPALNIA</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KUST</b> - JEDZENIE, UTRZYMANIE</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b><span style="background: none repeat scroll 0% 0% white;">KARTOFEL</span></b><span style="background: none repeat scroll 0% 0% white;"> - ZIEMNIAK </span></span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="background: none repeat scroll 0% 0% white;"><b>ZOUZA</b> - SOS </span></span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>ŽYMUA</b> - BUŁKA </span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KAFEJKA</b> – KAWA</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KEJZA</b> - SER </span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KISZKA</b> - ZSIADŁE MLEKO </span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KOOCZ</b> - CIASTO DROŻDŻOWE </span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"> <b>KREPLE</b> - PĄCZKI</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KRUPNIOKI</b> - KASZANKA </span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KAMRAT</b> – KOLEGA</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KARLUS</b> - KAWALER</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KOCIK</b> - UKOCHANA DZIEWCZYNA</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KUSIK</b> - CAŁUSEK</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KLACZBABA</b> - KOBIETA, KTÓRA DUŻO MÓWI</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KOCYNDER</b> - DOWCIPNIŚ, WESOŁEK</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"> <b>KAPELONEK</b> - WIKARY</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>CYGARETA</b> - PAPIEROS </span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KOŁKI</b> - ZAPAŁKI </span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KOŁO</b> - ROWER</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KOPRUCH</b> - KOMAR</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><b>KULKI</b> - BOMBKI CHOINKOWE </span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;"><span style="font-size: small;"><a href="http://www.republikasilesia.com/RS/slownik/">więcej śląskich słów</a>... </span></div></td></tr>
<tr><td style="text-align: center;" valign="top" width="21%"><span style="font-size: small;"><br />
</span></td><td style="text-align: center;" valign="top" width="79%"><span style="font-size: small;"><br />
</span></td></tr>
</tbody></table><span style="background-color: white; color: black; font-size: small;"><span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;">A wkrótce kolejne smakowite potrawy Śląskiej Kuchni i co nieco na temat regionu...:)</span></span><span style="font-size: x-small;"><br />
</span></div>ilka_86http://www.blogger.com/profile/12704816758795764680noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-3909462974193661750.post-24455267474961819162010-11-16T06:35:00.000-08:002010-11-16T06:37:02.880-08:00Słowem wstępu... :)<div style="text-align: center;"><span style="font-size: small;">Swoją przygodę z blogowaniem rozpoczęłam ponad rok temu. Na Bloxie prowadzę kulinarny blog <a href="http://ilonkowo.blox.pl/html">Ilonkowo</a>, na którym zamieszczam osobiście wypróbowane przepisy :) </span></div><div style="text-align: center;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7jlAWh10Y0wGyfwNlFjP9htVeADN-I6avbm1UkghYgAf8i9DLUNMtSBz1wC7iePInhyphenhyphenhocY2K4IGoq87dSmUStOSe0fS1rhP4nr_2MH9KZjliWdFRe461rWuIX9hl70RD7_glN9n6mQOZ/s1600/blog+ilonkowo.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="187" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7jlAWh10Y0wGyfwNlFjP9htVeADN-I6avbm1UkghYgAf8i9DLUNMtSBz1wC7iePInhyphenhyphenhocY2K4IGoq87dSmUStOSe0fS1rhP4nr_2MH9KZjliWdFRe461rWuIX9hl70RD7_glN9n6mQOZ/s320/blog+ilonkowo.jpg" width="320" /></a></div><div style="text-align: center;"><br />
</div><div style="text-align: center;"><span style="font-size: small;">Pomysł na założenie strony Kuchnia Śląska powstał jakiś czas temu, a inspiracją były śląskie smaki, które na co dzień goszczą w mojej kuchni. Co prawda nie jestem rdzenną Ślązaczką, ale mieszkam na Górnym Śląsku:) Polska kuchnia jest bardzo zróżnicowana, co region to inny smak, obyczaj, tradycja...<br />
Postaram się dokładnie opisać każdą potrawę, nie tylko pod względem smakowym, ale przede wszystkim przedstawić region, z którego danie się wywodzi. Najważniejsi są jednak ludzie, którzy przekazują polskie bogactwo kulturowe z pokolenia na pokolenie. To właśnie Im dedykuję bloga:)<br />
Na stronie będą pojawiać się również potrawy spoza Śląskiej Ziemi.<br />
Bardzo proszę o przesyłanie inspiracji ze swoich regionów*, a postaram się, aby każde zostało należycie opisane i docenione:)<br />
<br />
Dewizja bloga brzmi... Nie zapominajmy o polskich znakomitych smakach!:)</span><span style="color: black; font-size: small;"> </span></div><div style="text-align: center;"><span style="color: black; font-size: small;"><br />
</span></div><div style="text-align: center;"><span style="color: black; font-size: small;">* Proszę przesyłać przepisy, zdjęcia, filmy, </span><span style="color: black; font-size: small;">opisy regionalnych potraw na adres:</span><span style="color: black; font-size: small;"><b> ilka_86@o2.pl</b> lub zostawić wiadomość w komentarzu. Za wszystkie informacje bardzo będę wdzięczna:)</span></div><div style="text-align: center;"><span style="color: black; font-size: small;">Już wkrótce przepis na Kluski Śląskie, Żurek oraz Karminadle. </span></div><div style="text-align: justify;"><br />
<span style="font-size: small;"></span></div><span style="color: black;"><br />
</span>ilka_86http://www.blogger.com/profile/12704816758795764680noreply@blogger.com1